Gan là gì và vì sao gan quan trọng?

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể người, nặng khoảng 1,4–1,6kg, nằm ở phía bên phải bụng dưới khung sườn. Gan đảm nhiệm hơn 500 chức năng khác nhau, trong đó nổi bật là:

• Lọc máu và loại bỏ độc tố

• Chuyển hóa chất dinh dưỡng (carbohydrate, protein, lipid)

• Dự trữ vitamin và khoáng chất

• Tổng hợp protein và các yếu tố đông máu

• Sản xuất mật giúp tiêu hóa chất béo

Gan có khả năng tự tái tạo, nhưng nếu bị tổn thương kéo dài, các tế bào gan sẽ bị thay thế bằng mô xơ (xơ hóa), gây ra các bệnh lý nguy hiểm.

Các vấn đề phổ biến liên quan đến gan

1. Gan nhiễm mỡ

   • Xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan.

   • Nguyên nhân: uống rượu bia, béo phì, tiểu đường, chế độ ăn không lành mạnh.

   • Có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan nếu không được kiểm soát.

   • 

2. Viêm gan virus (A, B, C, D, E)

   • Là tình trạng gan bị viêm do nhiễm virus.

   • Viêm gan B và C là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan và ung thư gan.

   • Có thể lây qua máu, quan hệ tình dục, từ mẹ sang con.

3. Xơ gan

   • Là giai đoạn tổn thương gan mạn tính, gan bị thay thế bằng mô sẹo.

   • Gây ra nhiều biến chứng như cổ trướng, vàng da, xuất huyết tiêu hóa, hôn mê gan.

   • Không thể phục hồi hoàn toàn, chỉ có thể làm chậm tiến triển nếu điều trị sớm.

4. Ung thư gan

   • Chủ yếu là ung thư biểu mô tế bào gan (HCC), thường xảy ra trên nền xơ gan, viêm gan virus mạn.

   • Diễn tiến âm thầm, khó phát hiện sớm.

   • Tỷ lệ tử vong cao nếu không chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

5. Men gan cao

   • Là dấu hiệu cho thấy tế bào gan đang bị tổn thương.

   • Nguyên nhân: rượu bia, thuốc, viêm gan, độc tố, gan nhiễm mỡ.

   • Cần theo dõi định kỳ và điều trị nguyên nhân gây tăng men gan.

Dấu hiệu cảnh báo gan đang “cầu cứu”

Nhiều bệnh về gan tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Vàng da, vàng mắt

• Nước tiểu sẫm màu

• Mệt mỏi kéo dài, sụt cân không rõ lý do

• Đau tức vùng hạ sườn phải

• Ngứa da, nổi mẩn ngứa không rõ nguyên nhân

• Rối loạn tiêu hóa, chán ăn

Cách chăm sóc và bảo vệ gan đúng cách

1. Hạn chế rượu bia và chất kích thích
   Rượu là “kẻ thù số 1” của gan, tiêu thụ nhiều dễ dẫn đến viêm gan do rượu, gan nhiễm mỡ, xơ gan.

2. Ăn uống lành mạnh

   • Giảm thực phẩm chiên xào, nhiều dầu mỡ

   • Tăng cường rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

   • Uống đủ nước mỗi ngày (1,5 – 2 lít)

3. Tập thể dục đều đặn
   Giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện chuyển hóa và hỗ trợ gan thải độc.

4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
   Xét nghiệm men gan, siêu âm gan, tầm soát viêm gan virus đặc biệt quan trọng với người có yếu tố nguy cơ.

5. Sử dụng sản phẩm hỗ trợ gan hợp lý
   Có thể sử dụng các sản phẩm từ thảo dược như kế sữa, atiso, diệp hạ châu, nghệ, selen, L-ornithine… giúp tăng cường chức năng gan, giảm men gan, hỗ trợ thải độc.

Kết luận

Gan là cơ quan có vai trò sống còn trong việc thanh lọc và duy trì sự sống. Tuy nhiên, do đặc điểm ít biểu hiện triệu chứng rõ ràng nên các bệnh về gan thường được phát hiện muộn. Chủ động thay đổi lối sống, duy trì chế độ dinh dưỡng – vận động hợp lý và kiểm tra định kỳ là cách tốt nhất để bảo vệ “nhà máy thầm lặng” này.

Đừng đợi đến khi gan lên tiếng mới bắt đầu quan tâm. Hãy bảo vệ gan từ hôm nay.